Varianten van 1 en 5 frank Albert II

[oisser]

Ik heb eerder vandaag een aantal varianten geplaatst bij de 1 en 5 frank stukken van Albert II. De reden is simpel, ik heb mijne kleine voorraad een keer uitgemest. Wat blijkt nu -iets dat iedereen weet- de "varianten" in koningsnaam, datum, land en waarde-aanduiding zijn niet te tellen. Niet te tellen is eigenlijk niet volledig waar als je wat statistiek en voorwaarden in aanmerking neemt. Inderdaad, ik heb een poging gedaan om eens te begroten wat dit aantal is op basis van de volgende veronderstellingen:

*) Enkel de analyse gedaan voor BFM-105, 1 frank Portret Vorst, Albert II, anderen zijn analoog.
*) Een cijfer of letter kan open of vol zijn ongeacht de toestand van de anderen. Dit wil zeggen dat elke mogelijke afwijking evenveel kans maakt om voor te komen. Dit is een mogelijke overschatting daar het misschien zo is dat bepaalde afwijkingen steeds samen voorkomen, maar dat is niet gekend. Althans ik weet die niet.
*) Enkel de letters van de koningsnaam en de landsaanduiding en cijfers van het jaartal worden in rekening gebracht, andere afwijking worden niet weerhouden. Dit is een onderschatting omdat er een dubbele keerzijde en een raar kijkende Sint Michael verwaarloosd worden.
*) Enkel de jaren 1994 t.e.m. 1998 (5 jaren) worden meegenomen en niets van de sets. Ik zoek die niet en heb er geen info over.

Wat kunnen we nu zeggen?

Eerst en vooral de koningsnaam. ALBERT bestaat uit 6 letters waarvan de A, B en R kunnen variëren. Misschien zijn andere mogelijk maar die bekijk ik niet.

De A kan open of vol zijn.
De B heeft 4 mogelijkheden naargelang de onderkant of bovenkant open of vol is, inderdaad: oo, ov, vo, vv
De R kan open of vol zijn en al dan niet hangen aan de vertikale streep. Weer 4 mogelijkheden, o-streep, v-streep, o-nietstreep en v-nietstreep

(o=open, v=vol)

Dat geeft een totaal van 32 mogelijkheden voor de koningsnaam. Dit kan je zien in de bijgevoegde figuur.

Deel 2 is het jaartal, hier is de 9 open of vol mogelijk alsook de 4 en de 6. De 8 heeft weer 4 mogelijkheden naargelang de onder of bovenzijde open of vol is. De twee andere jaren hebben geen variatie. Dit geeft de aangegeven mogelijkheden in de figuur. Het zijn er 4, 8 of 16.

Ten slotte is er de landsnaam BELGIQUE waarvan de B, G en Q open of vol kunnen zijn. Het aantal is duidelijk, 4 voor de B, en 2 voor beide anderen.

Wat is nu het totaal aantal mogelijkheden? Kort gezegd... verschrikkelijk veel, getuige hiervan de bijgevoegde figuur. Een gros totaal van meer dan 20000 varianten maakt dit een moeilijke zaak.

Tot zo ver een korte analyse. Komen die allemaal voor? Ongetwijfeld niet, maar het geeft wel aan dat er misschien een knoop moet doorgehakt worden voor ons boek. Wat maakt de ene variant nu belangrijker dan de andere? Eigenlijk niets en dus zouden ze allemaal moeten vermeld worden. Natuurlijk is dit onmogelijk, dat snap ik. Principieel zou het kunnen door elke mogelijke variant een code te geven en de gekende te vermelden in een lijst, dat zou eventueel nog kunnen. Een andere mogelijkheid is enkel twee entries in het boek te zetten, de "gewone" en de "afwijkende". Je hebt dan wel geen detail meer van de afwijking zelf maar je weet tenminste dat er één is. Moeilijk, moeilijk....

Ik hoor graag reakties en andere visies.

mvg,

Dimitri

[Misslagske]

Voor mij speelt hier de factor 'stabiele breuk' een grote rol. Deze opgevulde letters/cijfers zijn kleine stukjes die van de stempel beginnen af te breken.  Gecombineerd met slijtage van de stempel zorgt dit ervoor dat het resultaat op de munt vaak een klein beetje anders is . Op twee munten die net na elkaar geslagen zijn, zal je doorgaans geen verschil opmerken, maar die vind je toch niet vaak meer terug op die manier. Als je twee stukken vindt die dezelfde variant hebben, dan zal je gauw merken dat bij nader inzicht er toch een verschil is. Iets dikker, egaler,... Kortom, de variant is niet stabiel.

Dit maakt ook dat er geen identieke exemplaren zijn, laat staan drie, en de regel om in de catalogus te verschijnen hiermee niet voldaan is.

Sommige varianten die 'historisch' in de catalogus zijn opgenomen, zouden eventueel via deze weg ook hun plaats niet echt verdiend hebben. Voor sommige varianten is deze beslissing al genomen, zoals de handtekening bij de 25 Centiemen Mailleux (B) bijvoorbeeld. Dit is een open discussie, want sommige van deze stempelbreuken die veroorzaakt zijn door stempelbreuken lijken dan wel zeer stabiel. Ik denk hierbij aan de adamsappel bij de mijnwerkers of het driehoekje bij de 50 Frank Rau (Schilden).

Mvg,
Misslagske

[oisser]

Misslagske, hartelijk dank voor je reaktie.

Het is inderdaad een moeilijke oefening en zoals je vermeld is voor sommige de beslissing inderdaad genomen om ze in de katalogus op te nemen als erkende variant of als opmerking dat er stempelvervuiling mogelijk is die afwijkingen geeft. Dat is geschiedenis en maakt het voor iedereen duidelijk. Het is ook geen beperking voor verzamelaars daar iedereen de vrije keuze heeft om deze "rariteiten" al dan niet een plaats te geven in de collectie.

Dat een stukje afbreekt van een geharde stempel kan ik me voorstellen maar dat dat in dergelijke mate gebeurde bij de munten van 1 en 5 frank van Albert is toch bedenkelijk. Tja, weerom, dat is geschiedenis en maakt onze hobby fascinerend.

 't Was een leuke rekenoefening.

mvg,

Dimitri

[Aernout]

Dag Dimitri,

Inderdaad een mooie denkoefening.

Zit zou een boek apart betekenen ;-)

mvg,
LA